Inspirerende verhalen

Inspirerende verhalen

We vertellen acht verhalen, gegrepen uit de praktijken en het leven van de deelnemers aan het lerend netwerk. Verhalen die kunnen inspireren, aan het denken zetten en bewegen. Verhalen die vertellen hoe vrijwilligersorganisaties omgaan met de uitdagingen die zij tegenkomen. Hoe zorgen zij voor een inclusieve vrijwilligerswerking én welke rol speelt eigenaarschap daarin voor hen?

Klik op een quote of een afbeelding hieronder om het bijhorende verhaal te lezen.

1. Buurtwerk ‘t Pleintje: Eigenaarschap als rem op verandering

Als je een bloempot verplaatst, hebben ze het gezien.

Buurtwerking ‘t Pleintje kent een aantal vrijwilligers die er al heel lang komen. Dat zorgt voor een verregaand gevoel van eigenaarschap. Deze vrijwilligers zijn erg gehecht aan de vertrouwdheid van de buurtwerking. Ze ervaren een sterk eigenaarschap en wensen medezeggenschap, wat zeer waardevol wordt geacht. Tegelijk brengt het zijn eigen uitdagingen mee.


“Als je een bloempot verplaatst, ze hebben het gezien. En dan mag dat echt niet he. Dat gaat ver soms. (….) Vroeger stond de tafel niet hier maar daar. We hebben die veranderd. En dan hadden we nog iets veranderd. En dan is daar heel veel commentaar op gekomen. Na een paar dagen gaat dat liggen. (…) Als je daar dan mee in gesprek gaat en je legt uit waarom, dan is daar soms ook wel begrip voor.”


Als buurtwerker moet je hier heel bewust mee omgaat. Als je dingen wil veranderen, ga je er op voorhand over in gesprek. Je respecteert het eigenaarschap en maakt beslissingen samen. Je legt minstens uit waarom dingen veranderen.



“(…) We weten ook gewoon dat we niet zomaar dingen moeten doen zonder dat we eens even aftoetsen. Dat wil niet zeggen dat we geen dingen mogen veranderen, maar het is altijd wel handig, omdat er hier zo’n groot eigenaarschap is en dat dat zo hard leeft en zo belangrijk is, dat we dat ook weten dat als we dat niet doen, zetten we ons in het zak eigenlijk.”


Aan de slag in je eigen vrijwilligerswerking

  • Herkennen we deze thematiek?
  • Hoe gaan wij om met mensen die het liefst alles onveranderd willen zien in de organisatie?

2. Konekt vzw: Vrijwilliger en organisatie matchen vanuit talenten

Een vrijwilliger met een verstandelijke beperking biedt zich aan bij een zwemclub. Op het eerste zicht dreigt het uit te lopen op een fiasco: de club heeft zwemtrainers nodig, maar de persoon in kwestie kan niet alle rollen opnemen die horen bij het profiel van de zwemtrainer. Vaak stopt hier de verkenning. Er wordt geen match gevonden.

Met ondersteuning vanuit Konekt, neemt de club haar werking onder de loep. Het functieprofiel van de zwemtrainer wordt opgesplitst in verschillende rollen: technische instructie geven, veiligheid bewaken, groepsproces begeleiden, motiveren, ouders te woord staan, … De rollen worden gevisualiseerd met foto’s. De kandidaat-vrijwilliger wordt ondersteund om zijn talenten te ontdekken en in kaart te brengen. De kandidaat zwemt graag, kan goed overweg met kinderen en weet iedereen te enthousiasmeren.

Er wordt nu wel een match gevonden. De zwemclub heeft er een enthousiaste “motivatiecoach” bij. De motivatiecoach werkt samen met de zweminstructeur en moedigt de kinderen aan bij de laatste meters vanuit het zwembad.

De vrijwilliger kan starten. Er wordt geprobeerd, feedback gegeven en eventueel bijgestuurd.


Vanuit een duidelijke visie op inclusie ontwikkelt Konekt een andere manier van denken over het toekennen van vrijwilligerstaken. Men stapt af van vooraf opgestelde functieprofielen en splitst de taken van organisaties uit in een groot aantal verschillende rollen. Na een grondige participatieve verkenning van de eigen talenten van de vrijwilliger, zoeken de organisatie en de kandidaat vrijwilliger samen naar welke rollen goed matchen met de talenten van de vrijwilliger. Hiervoor ontwikkelde Konekt toegankelijke methodieken en instrumenten. Konekt is overtuigd dat deze manier van werken voor iedereen in de organisatie een meerwaarde heeft, aangezien iedereen gebaat is bij een functie die dicht staat bij zijn/haar talenten en ontwikkelde dit roldenken daarom als een “universeel ontwerp”.

Aan de slag in je eigen vrijwilligerswerking

  • Tijd nemen (meerdere momenten) en doorvragen om talenten in kaart te brengen. Methodiek gebruiken om talenten in kaart te brengen
  • Mogen proberen en mogen wijzigen in de opdracht is belangrijk.
  • Feedback tijdens het vrijwilligerswerk helpt om het zelfbewustzijn rond de eigen talenten verder te ontwikkelen
  • Van functieprofielen voor de organisatie tot verregaand uitsplitsen in rollen en deze rollen gaan visualiseren.
  • Nadenken op welke manier je er een universeel ontwerp van kan maken. Het roldenken heeft meerwaarde voor iedereen, niet enkel personen met een beperking hebben er baat bij te werken aan een takenpakket dat sterk bij je talenten aansluit.
  • Bekijk zeker eens de mooie toolbox van Konekt vzw: www.jouw-organisatie-inclusief.be

3. BX Represent: De kracht van rolmodellen

BX Represent is een Brusselse socio-sportieve voetbalclub, opgericht door Vincent Kompany. Voetbal is hier even belangrijk als het sociale aspect (empowerment van jongeren). BX Represent focust op goed voetbal, de opvolging van de trainers en projecten in de club, sociale cohesie, zelfwaarde, taal en de weg naar opleiding en werk.

Niet iedereen wordt prof-voetballer. Voor elke speler een plan B!

Veel jonge voetballers in de club hopen op een carrière als profvoetballer om hen uit hun maatschappelijk kwetsbare situatie te halen. Wie realistisch is, weet dat dit niet voor iedereen zal zijn weggelegd.


De grote motivatie voor het voetbal van kinderen, jongeren en hun gezinnen, het sterke gevoel van eigenaarschap en fierheid om deel uit te maken van een sportclub (“Wij zijn BX”) wordt ingezet om hen te stimuleren om ook stappen vooruit te zetten in het leven. Communicatievaardigheden en taalverwerving, huiswerkbegeleiding, kennismaking met cultuur en begeleiding naar werk worden allemaal opgehangen aan de club.



De voor de clubleden grotendeels symbolische aanwezigheid van het voetbalicoon Vincent Kompany als oprichter draagt bij aan het sterke gevoel van eigenaarschap, geeft hoop en fierheid.


Aan de slag in je eigen vrijwilligerswerking

  • Wie zijn onze rolmodellen? Zijn zij herkenbaar voor onze vrijwilligers?
  • Gebruiken wij ook het vrijwilligerswerk als hefboom om rond andere zaken iets in gang te zetten? Waarom wel, waarom niet?

4. De RuimteVaart vzw: Tijd en ruimte in de planning op donderdag

De RuimteVaart is een Leuvense vereniging waar armen het woord nemen die erkend is als buurtwerking, lokale diensteneconomie en ambulante gezinsondersteuning. De RuimteVaart zorgt voor ruimte aan de Vaart waar mensen samenwerken aan een wereld zonder armoede en uitsluiting.

Als ik aankom, zit een 25-tal personen al klaar. Gezien de corona-maatregelen zit iedereen op anderhalve meter afstand van elkaar. Dat doet een beetje vreemd aan, maar ik word direct onthaald en krijg direct een stoel toegestoken. “Fijn dat je er bent.”

Een begeleider leidt de bijeenkomst. Er wordt een ronde gedaan waarin iedereen zich voorstelt en vertelt over zijn bezigheden. Iemand vertelt erbij hoe ze de zon mist. Het weer – houden van de zon of de herfst ook leuk vinden – wordt ineens ook meegenomen in de ronde. Iemand vertelt dat een vriendin uit California geen herfst kent. Er wordt veel gelachen.

Een vrijwilligster toont wat ze gemaakt heeft: kleine gehaakte lapjes met cijfers en rekentekens. De groep ziet onmiddellijk mogelijkheden om ze te gebruiken in de gezinswerking. Zouden we hier geen speels rekenspel van kunnen maken? Daar moeten we eens over nadenken.

Wie iets van plan is die dag, vertelt erover en nodigt uit om mee te doen. H. vraagt wie zin heeft om mee een energiescan uit te voeren. Misschien heeft iemand dit nog nooit gedaan en wil hij of zij het eens proberen? Vandaag is er ook bezoek vanuit Samenlevingsopbouw. Ze willen een idee dat ze hebben rond de verwerking van voedseloverschotten toetsen aan de groep. Vier mensen hebben wel zin om te horen wat dat idee is. Een extra duwtje in de rug “doe gerust als je zin hebt”, is nodig om M. als vijfde persoon over de streep te trekken.


Met de groei van de RuimteVaart ontstonden deelwerkingen, elk met hun eigen routine. De vaststelling was dat er zoveel druk was vanuit de reguliere planning, dat de flexibiliteit weg was. Voor vrijwilligers en medewerkers was er hierdoor niet zoveel ruimte meer om uit te proberen. Vrijwilligers stelden vast dat hun takenpakket vaak lange tijd onveranderd bleef en dat ze minder goed wisten waar anderen mee bezig waren. Met interesse in andere rollen of deelwerkingen, gebeurde in de praktijk nog te weinig.

Om de dagelijkse routine te doorbreken en het weer mogelijk te maken voor vrijwilligers en medewerkers om nieuwe ideeën uit te werken en nieuwe rollen te verkennen, werden ‘De Donderdagen’ opgericht. Eigenlijk werd een soort ‘witruimte’ gecreëerd. Op donderdag worden alle vaste activiteiten tot een minimum beperkt en gebeurt er nu enkel nog wat de deelnemers op dat moment willen dat er gebeurt. In de ochtend komt iedereen die wil samen in “de kring” – naast vrijwilligers en medewerkers, zijn ook externen die eens willen komen proeven of die een idee hebben meer dan welkom - en bepaalt iedereen voor zich wat hij of zij die dag willen proberen.

Aan de slag in je eigen vrijwilligerswerking

  • Breng eens in kaart met de groep: Hoeveel “witruimte” er nog in jouw organisatie is. Welke ruimte is er nog voor vrijwilligers om zelf te bepalen wat ze willen opnemen? Of zijn jullie ook te veel vervallen in routine? Welke ruimte is er wel nog?
  • Stop de carrousel! Expliciet ruimte maken zorgt dat er heel veel vrijheid komt om nieuwe ideeën te bespreken, rollen te wisselen, bridging naar buiten mogelijk te maken.
  • Kijk even opnieuw naar het waarom van je organisatie. Waarom doen we dit eigenlijk? Waarom werken we met vrijwilligers? Dienen onze activiteiten onze doelen nog?

5. Tumult vzw: een t-shirt voor iedereen!

Tumult is erkend als landelijke jeugdwerking. Tumult wil talent voor samen leven bij kinderen en jongeren versterken en er zo voor zorgen dat ze gaan uitsluiting meer ervaren.

Binnen verschillende jeugdbewegingen wordt een t-shirt of trui te koop aangeboden voor de leden. Dit versterkt het gevoel van eigenaarschap. Je toont dat je erbij hoort. Dat de organisatie een stukje van je identiteit is.

Binnen de jeugdwerking van Tumult hebben verschillende kinderen en jongeren niet de middelen om een t-shirt aan te kopen. Binnen Tumult ontvangt elke deelnemer en animator een gratis t-shirt, zonder onderscheid. Iedereen krijgt de kans om zich erbij te weten horen. Tijdens ons bezoek aan een Tumult-kamp werd verschillende keren verwezen naar waarden die belangrijk zijn: “Dat is typisch ons, wij zijn Tumult, wij dragen zorg voor elkaar.”

Aan de slag in je eigen vrijwilligerswerking

  • Beter geen gezamenlijk t-shirt, dan een t-shirt dat niet voor iedereen een optie is.
  • Denk na over de financiële of andere drempels die maken dat vrijwilligers zich uitgesloten kunnen voelen. Werk drempels weg en maak ze bespreekbaar.
  • Denk na over de waarden van de groep. Zij vormen mee de identiteit van de groep. Geef een positieve en inclusieve invulling aan je waarden! Bij ons is iedereen welkom! Wij dragen zorg voor elkaar! Bij ons staat samen plezier maken centraal!

6. Cie Tartaren: onderbreken in het vrijwilligerswerk en misbaar mogen zijn

Compagnie Tartaren is een sociaal-artistiek stads-theatergezelschap in Leuven waar mensen uit een maatschappelijk kwetsbare context samen met professionele theatermakers en artistiek waardevolle theaterproducties maken die ze aan een breed publiek in heel Vlaanderen tonen om zo de dialoog over kwetsbare thema’s in de samenleving op gang te brengen.

Bij elke nieuwe productie van het theatergezelschap Cie Tartaren wordt met alle spelers gepraat. Heb je zin om mee te doen? Wil je je engagement vernieuwen of nu even niet? Je kiest elke keer opnieuw om wel of niet deel te nemen. Regelmatig neemt eens iemand een sabbatjaar. Op dat moment wordt heel duidelijk geformuleerd: Je blijft wel een Tartaar. Je plek, je identiteit blijft behouden, enkel je engagement heb je even herbekeken. Dit maakt het voor mensen mogelijk om een engagement te pauzeren of te veranderen, zonder dat dat tot een breuk leidt. Het is een vanzelfsprekend moment in het tot stand komen van een productie.


Ook tijdens het werken aan een voorstelling moet ervoor gezorgd worden dat iedereen “vervangbaar” is voor het stuk. De makers leven nu eenmaal in kwetsbare situaties die snel kunnen wijzigen, soms kan het plots te moeilijk worden om het engagement tot het einde door te zetten. Die “vervangbaarheid” zorgt dat ook spelers met een grote kwetsbaarheid een engagement kunnen opnemen.


Aan de slag in je eigen vrijwilligerswerking

  • Geven wij in onze organisatie mensen regelmatig de kans om opnieuw te beslissen hun engagement in dezelfde of in veranderde vorm op te nemen of stop te zetten?
  • Maken wij het eenvoudig genoeg voor mensen om aan te geven dat zij het even anders willen?
  • Slagen wij erin om mensen “vervangbaar” te maken en zo de druk van hun schouders te nemen én hen tegelijk en onverminderd te waarderen?

7. Buurtwerk ‘t Pleintje: Eigenaarschap als bron van sociale uitsluiting

De valkuil van een sterk gevoel van eigenaarschap, is dat dit ook tot uitsluiting kan leiden. Als er immers een sterk wij is, zijn er ook mensen die niet tot dat wij behoren en die zich geen eigenaar mogen noemen van de buurtwerking. De gekende vrijwilligers die al jarenlang verbonden zijn aan ‘t Pleintje, staan niet altijd open voor nieuwe bezoekers of vrijwilligers.


Alertheid op het moment dat nieuwe mensen binnen stappen is belangrijk. De vrijwilligers zelf zijn niet altijd verwelkomend. De ondersteuners zijn alert om dit op te vangen: ”We proberen toch altijd regelmatig in de ruimte aanwezig te zijn om een beetje in het oog te houden of er iemand binnenstapt. Als je ziet dat die hier nog niet is geweest, ga je ernaartoe en vraag je die binnen: “moet je iets drinken of eet je mee een boterham”. Dat neemt die angstaanjagendheid van die ruimte een beetje weg, leidt af van wat er allemaal aan de hand is op dat moment.”


Daarnaast geeft men nieuwe vrijwilligers een heel duidelijke afgelijnde taakomschrijving: “En zo’n specifieke taakomschrijving helpt ook wel vaak. Er zijn heel veel mensen die heel veel doen, die doen hun ding, maar als er iemand nieuw komt en je bakent iets af dan is het veel gemakkelijker om mee te beginnen, omdat je dan niet in het vaarwater van iemand anders komt, dat is een apart taakje en dan kan dat evolueren naar mee opgaan.”

Aan de slag in je eigen vrijwilligerswerking

  • Botst eigenaarschap in jouw organisatie soms ook met de openheid naar nieuwe mensen. Welke strategieën hebben wij groepsbinding mogelijk te maken én open te blijven staan naar buiten (bounding en bridging)?
  • Hebben wij strategieën in de taakverdeling aan vrijwilligers om eigenaarschap én openheid naar nieuwe vrijwilligers te bekomen?
  • Hoe maken wij het een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van alle vrijwilligers om open te staan naar nieuwe mensen of mensen die anders zijn

8. Tumult vzw: Ervaringskennis inzetten om een inclusief aanbod te realiseren

Tumult is erkend als landelijke jeugdwerking. Tumult wil talent voor samen leven bij kinderen en jongeren versterken en er zo voor zorgen dat ze gaan uitsluiting meer ervaren.

Dat Belgisch brood trekt écht op niks!

De eerste ochtend op kamp. Mina (8 jaar) zit met lange tanden aan de ontbijttafel. “Ik wil geen boterham.”. Een begeleidster reageert: “Je moet toch eten. Anders ga je straks niet kunnen spelen.” Monitor Yassin komt tussen: “Maar Mina heeft gelijk! Dat Belgisch brood dat trekt echt nergens op. Ik lust dat ook niet.” Een gesprek ontstaat over wat Yassin en Mina dan graag eten als ontbijt. OHet gesprek verschuift van “niet willen maar wel moeten eten” naar “wat is voor mij een lekker ontbijt”. Er wordt afgesproken dat Yassin de volgende dag mee zal gaan winkelen met de kookploeg.

Aan de slag in je eigen vrijwilligerswerking

Op welke manier heeft men binnen jouw organisatie oog voor diversiteit en gaat men actief aan de slag met een diversiteit aan inbreng en perspectieven voor de werking van de organisatie? Hoe kunnen jullie dit inbouwen of een structurele plaats geven?


  • Om iedereen een plek te geven, is het belangrijk om te luisteren naar de verschillende ervaringen. Door te werken met een vrijwilligersgroep die een representatie is van de diversiteit in de samenleving, kan je leren uit de ervaringskennis van iedereen.
  • Openheid voor die ervaringen is natuurlijk heel belangrijk.
  • De flexibiliteit om bij te sturen is nodig zodat iedereen zich goed kan voelen.


Share by: